بررسی وضعیت no2 تروپوسفری ایران طی سال های 2004 تا 2012

در این تحقیق، توزیع زمانی مکانی no2 تروپوسفری در ایران با استفاده از داده های ماهوارۀ omi طی سال های 2004 تا 2012 بررسی شده است. نتایج بررسی های تغییرات فصلی no2 تروپوسفری نشان می دهد که معمولاً بیشینۀ فصلی در زمستان و کمینۀ فصلی در تابستان رخ می دهد. در ایستگاه ژئوفیزیک تهران، طی سال 2007، بیشینۀ no2 تروپوسفری در دسامبر با مقدار molec/cm2 1015 28/23 و کمینۀ no2 تروپوسفری در جولای با مقدار molec/cm2 1015 06/5 رخ داده است. بررسی نقشه های میانگین ماهانۀ توزیع تروپوسفری no2 در منطقۀ خاورمیانه نشان می دهد که معمولاً مناطق با غلظت بالای ستون تروپوسفری no2 مربوط به شهرهایی با ترافیک سنگین وسایل نقلیۀ موتوری و فعالیت های صنعتی است. از جمله این مناطق می توان در ایران به محدودۀ شهرهای تهران، اصفهان، مشهد، رشت، شیراز، اهواز و تبریز اشاره کرد. بررسی روند تغییرات بلندمدت 9 سالۀ 2004- 2012 در شهرهای با غلظت بالای no2 تروپوسفری نشان داده که روند افزایشی در محدودۀ شهرهای تهران، اصفهان و شیراز مشاهده می شود. مقایسۀ منطقه ای تهران از نظر no2 تروپوسفری و نزدیک سطح زمین طی ماه های سرد نشان می دهد که مناطق شمال و شمال شرق تهران بسیار آلوده تر از جنوب آن است. یکی از عوامل مؤثر این امر می تواند الگوی باد و وزش بادهای دشت به کوه حاکم بر تهران باشد. شرایط هواشناسی می تواند شدت آلودگی no2 تروپوسفری و گستردگی آن را در ایران، بیشتر کند. از جملۀ این شرایط می توان به حضور پشته ها در تروپوسفر میانی همراه پایداری ستون هوا، کاهش سرعت باد و افزایش وارونگی دمای هوای سطحی اشاره کرد. مقایسۀ مقادیر ستون no2 تروپوسفری با غلظت آلایندۀ no2 سطح زمین نشان می دهد که طی فصل سرد، همبستگی مثبتی بین آن ها برقرار است.